Rodzicielstwo niesie ze sobą wiele obowiązków; jednym z nich jest wychowanie dzieci, które będą dobre dla nas i dla świata. Pomaganie im w rozwijaniu empatii umożliwi im socjalizację, pomoc innym i szacunek. Wyrosną na hojnych ludzi i nauczą się traktować wszystkich równo, nie dyskryminując mimo różnic.
Czym jest empatia i jaką rolę odgrywa w rozwoju dzieci?
Wiemy, że empatia to zdolność, którą wszyscy rozwijamy, aby zrozumieć uczucia i emocje innych. To nie jest coś, co dzieje się od urodzenia, ale rozwija się przez lata. Kiedy dzieci są małe są przyzwyczajone do poczucia, że są w centrum uwagi w swoim domu i rodzinie, jak dorastają zaczynają rozwijać to uczucie empatii, prawdopodobnie zauważysz, że oglądają program w telewizji i coś je porusza, budząc uczucia smutku lub radości.
Dlatego musimy pomóc im zrozumieć te emocje, aby zrozumieli, jak ważna jest troska i współczucie dla potrzeb innych. Pomoże im to w nabyciu lepszych umiejętności społecznych, dzięki którym będą mogli odnosić się do otaczających ich ludzi. Jesteśmy najlepszym przykładem, jaki możemy dać naszym dzieciom, jeśli będziemy się przejmować tym, co się z nimi dzieje i sprawimy, że zobaczą, że zależy nam na nich i ich opinii, sprawimy, że będą również empatyczne wobec innych.
Od jakiego wieku wskazane jest pobudzanie empatii u dzieci?
W pierwszym roku życia dzieci odnoszą się do otoczenia instynktownie, nie znają jeszcze własnej tożsamości, a tym bardziej tożsamości innych, po ukończeniu pierwszego roku życia zaczynają mieć wiedzę o własnym bycie i odróżniać innych jako osoby różne od siebie. Po dwóch lub trzech latach życia zaczynają rozpoznawać i rozumieć niektóre z własnych uczuć, takich jak radość, złość czy smutek, a także rozumieją nieco bardziej, że ludzie wokół nich również mają swoje własne emocje.
To właśnie wtedy powinniśmy skorzystać z okazji i zacząć zachęcać je do empatii, ponieważ od szóstego roku życia rozpoznają już, jak się czują lub co myślą otaczający je ludzie, nawet jeśli jeszcze nie rozumieją dobrze tych zachowań i nie potrafią całkowicie postawić się w sytuacji drugiej osoby.
Jak wartość empatii odnosi się do emocji?
Wartość empatii pozwala nam zostawić trochę „ja”, aby postawić się w sytuacji drugiej osoby i zrozumieć jej potrzeby; pomaga nam to w harmonijnych relacjach społecznych i pozwala nam zrozumieć więcej o osobach wokół nas poprzez nasze codzienne kontakty i poprawę relacji rodzinnych, ponieważ uzyskujemy większą współpracę i zrozumienie wśród wszystkich; w pracy osiągając większą produktywność poprzez okazanie zainteresowania pracownikami lub kolegami; ze znajomymi dając możliwość nowych przyjaźni, a nawet z parą osiągając bardziej stabilny i szczęśliwy związek, aby czuć się zrozumianym.
Jaka jest rola rodziców we wspieraniu lub rozwijaniu empatii u dzieci?
Jeśli nasze dzieci widzą, że chodzimy po innych ludziach, nie biorąc pod uwagę ich potrzeb, będą tak samo traktować swoich przyjaciół. A dziecko z małą empatią lub jej brakiem będzie dorosłym z brakiem umiejętności społecznych i małą inteligencją emocjonalną. Rodzice powinni dostarczać im narzędzi, które ewoluują wraz z wejściem dziecka w okres dojrzewania, ponieważ dostarczają mu zainteresowań zgodnie z jego etapem rozwoju.
Czy poprzez zabawę można pracować nad empatią lub ją rozwijać u dzieci?
Nauka rozwijania empatii poprzez zabawę; w zależności od wieku dziecka i jego zdolności rozumienia jest zwykle bardziej skuteczna niż samo czytanie czy pisanie na dany temat, gdyż pozwala lepiej zinternalizować słowa.
Mimika: gdzie do ucha dziecka wypowiada się jakąś emocję, czy to jest radość, złość czy smutek, a dziecko interpretuje ją w jakiejś sytuacji, np. radość „jest na urodzinach i otwiera bardzo wyjątkowy prezent, to było to, co zawsze chciał!
Dlaczego ważne jest, aby rozwijać u dzieci wartość empatii?
Dziecko, którego rodzice od najmłodszych lat zachęcają do empatii, wyrośnie na wrażliwego, wyrozumiałego i towarzyskiego dorosłego. Będą też mniej agresywne i zdolne do wyrażania swoich emocji, co pomoże im wyrosnąć na pewnych siebie.
Przykładowe aktywności.
Spektakle teatralne.
Poprzez teatr trenuje się wspaniałe działania, w tym przypadku będziemy mówić o empatii i pewnie zastanawiacie się, jak może on pomóc w jej rozwoju? Otóż rzeczywistość jest taka, że aktor, który nie wie, jak wcielić się w rolę, bo nie identyfikuje się z nią, nie może zaoferować autentyczności roli, a więc nie przekaże widzom emocji. Uczestniczyć w przedstawieniach lub wziąć go i grać różne postacie; może nauczyć go zrozumieć od osobowości do emocji postaci i żyć nimi w fikcyjny sposób, jakby były jego własne emocje.
Taniec.
Poprzez taniec wspieramy dobre samopoczucie fizyczne i relacje społeczne, ponieważ pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie i pozwala nam zdecydować się na podjęcie nowego ryzyka. Wytwarza u dzieci klimat zaufania i pozwala im czuć się na równi z innymi, pomaga w porozumiewaniu się z rówieśnikami. Mogą utworzyć koło podczas tańca i przejść jeden po drugim do centrum, aby poruszać się tak, jak chcą, bez poczucia wstydu i bez kroków profesjonalnego tancerza, po prostu zrobić to w sposób, w jaki czują swoje emocje z piosenką, której słuchają, podczas gdy dzieci w kole nadal je zachęcają.
Muzyka.
Muzyka to „sztuka łączenia dźwięków głosu ludzkiego lub instrumentów, lub obu naraz, w taki sposób, aby wywołać zachwyt, poruszając wrażliwość, czy to radośnie, czy smutno”. Muzyka jest bardzo ważna w edukacji dzieci. Istnieją rytmy lub teksty piosenek, które mogą generować rózne emocje. Dziecko uczy się tak jak ma się zachować, gdy widzi smutnego kolegę lub koleżankę.
Czytanie.
Czytanie jest wielkim sprzymierzeńcem w rozwoju inteligencji emocjonalnej. Możemy zachęcać do empatii poprzez opowieści, ponieważ mają one tendencję do stawiania dzieci w miejscu bohaterów, którzy próbują zrozumieć swoje emocje i konsekwencje swoich działań. Dobrze napisana historia bawi, angażuje i rozśmiesza dziecko, jednocześnie pomagając mu rozwijać inteligencję emocjonalną i społeczną.
Gry kooperacyjne.
Zabawa w pajęczynę.
Jest to aktywność, która pozwoli im na socjalizację z innymi dziećmi, dzięki czemu będą mogły się poznać i wytworzy się między nimi więź. Polega ona na tym, że uczniowie siedzą w kręgu, a jeden z nich bierze kłębek włóczki, mówi swoje imię i dzieli się z kolegami z klasy tym, co lubi robić w wolnym czasie; następnie przekazuje kłębek włóczki wybranemu przez siebie koledze z klasy, nie puszczając końca i tak dalej, aż powstanie pajęcza sieć.
Rysowanie przyjaciela.
W tej zabawie każde dziecko musi napisać na kartce swoje imię, następnie nauczyciel zbiera kartki i rozdaje je wśród dzieci; każde ma za zadanie narysować partnera, biorąc pod uwagę coś charakterystycznego dla jego osobowości i co przyciąga jego uwagę. W ten sposób lepiej poznają swoich kolegów z klasy.
Gra w kartki.
Każde dziecko pisze na kartce sytuację, która je zirytowała lub zmartwiła w ciągu dnia, następnie wkłada ją do pudełka i po kolei wybiera losowo kartkę, czyta ją na głos i wymyśla rozwiązanie lub radę, która pomoże partnerowi poczuć się lepiej. Dzięki temu będziecie mogli spróbować zrozumieć emocje drugiej osoby.